Η Βιτόρια Γκαστέις, πρωτεύουσα της χώρας των Βάσκων στην Ισπανία είναι η οικολογική πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2012.
Σε αυτήν την πόλη των 240 χιλιάδων κατοίκων η λέξη κλειδί είναι η αειφόρος ανάπτυξη. Πολλοί κάτοικοι μετακινούνται με ποδήλατο, ακόμη και ο δήμαρχος της πόλης Χαβιέ Μαρότο: “Χρησιμοποιώ πολύ το ποδήλατο. Με αυτό πηγαίνω στη δουλειά μου. Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των ανθρώπων στην πόλη μας που χρησιμοποιούν το ποδήλατο ως αποκλειστικό μέσο μετακίνησης έχει τριπλασιαστεί”.
Σήμερα το 7% των μετακινήσεων γίνονται με ποδήλατο. Το ποσοστό αυτό είναι ανάλογο, ίσως και μεγαλύτερο από τα δεδομένα στη βόρεια Ευρώπη. Πριν από 5 χρόνια, μόνο το 3% των κατοίκων χρησιμοποιούσε ποδήλατο.
Βασική μέριμνα για την πόλη είναι οι δημόσιες συγκοινωνίες. Ολόκληρο το δίκτυο του τραμ έχει επανασχεδιαστεί, μας εξηγεί ο υπεύθυνος σχεδιασμού του δικτύου Χαβιέ Λατόρε: “Τα προηγούμενα χρόνια είχαμε ένα κανονικό, ακτινωτό συγκοινωνιακό δίκτυο. Τώρα έχουμε δημιουργήσει ουσιαστικά ένα πλέγμα. Η μετάβαση από το ένα μοντέλο στο άλλο έγινε στις 30 Οκτωβρίου του 2009. Η μετατροπή ήταν πολύ μεγάλη, διότι χρειάστηκε να αλλάξουμε το 60% των στάσεων του τραμ από τη μια μέρα στην άλλη”.
Οι οικολογικές ιδέες αναπτύσσονται στο κέντρο περιβαλλοντικών μελετών. Εδώ γίνεται ο επαναπροσδιορισμός της εικόνας της πόλης. Ορίστηκαν ζώνες προτεραιότητας στους δρόμους, χαμηλότερο όριο ταχύτητας και ελεγχόμενη στάθμευση στην πόλη που είναι τρεις φορές ακριβότερη σε σχέση με πριν.
Ο τίτλος της πράσινης πρωτεύουσας είναι η πρώτη φορά που δίνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Ισπανία και στη νότιο Ευρώπη γενικότερα. Ο διευθυντής του κέντρου Χουάν Κάρλος Εσκουδέρο μας εξηγεί: “Είναι πολύ σημαντικός ο τίτλος της “οικολογικής ευρωπαϊκής πρωτεύουσας” για την πόλη μας. Τονώνει την υπερηφάνεια που νιώθουν οι πολίτες της Βιτόρια. Νιώθουν ότι είναι αναπόσπαστο μέρος αυτής της πόλης και της κοινότητας”.
Αυτήν την υπερηφάνεια δεν είναι και τόσο δύσκολο να την βρεις. Η Βιτόρια πάντα θεωρούνταν οικολογική πόλη. Τώρα όμως το γνωρίζουν σε όλον τον κόσμο. Η Λουτσία Ρουίθ δείχνει πάντως να το απολαμβάνει: “Είχαμε πάντα αυτήν την φήμη. Έχουμε πολύ πράσινο στην πόλη μας και όχι μόνο στα περίχωρα. Παλιότερα ζούσα στην Βαρκελόνη. Εκεί ο κόσμος έκανε συνέχεια παράπονα ότι δεν έχουν ένα πάρκο για να βγάλουν βόλτα τον σκύλο τους ή για να κάτσουν σε έναν πάγκο στη σκιά ενός δέντρου. Όλα αυτά υπήρχαν πάντα στη Βιτόρια. Τώρα το γνωρίζουν ακόμη περισσότεροι χάρη στον τίτλο της οικολογικής πρωτεύουσας”.
Η κοπέλα αυτή είναι μέλος ενός δικτύου εθελοντών που δρουν προς όφελος της πόλης. Ενημερώνουν τους πολίτες, οργανώνουν παιχνίδια για τα παιδιά και φυτεύουν δέντρα στην πράσινη ζώνη της πόλης: “Νομίζω ότι το πρόγραμμα εξελίσσεται πολύ καλά. Πάρα πολλοί έχουν ενταχθεί σε ομάδες εθελοντών και υποστηρίζουν διάφορες δράσεις. Προσθέτουμε ο καθένας ένα μικρό λιθαράκι για να δώσουμε στους συμπολίτες μας ένα καθαρό και ευχάριστο πράσινο περιβάλλον”.
Η πράσινη αυλαία θα πέσει για την Βιτόρια τέλη του 2012 και θα ανέβει για τη Νάντ της Γαλλίας που θα συγκεντρώσει τα φώτα όλου του κόσμου ως η ευρωπαϊκή οικολογική πρωτεύουσα για το 2013.